Przedmiotowy system oceniania klasa I

Dział I. Biologia – nauka o życiu

Uczeń, który otrzymuje ocenę dopuszczającą:

• wyróżnia elementy przyrody ożywionej i nieożywionej
• wymienia czynniki niezbędne do życia
• wskazuje źródła wiedzy biologicznej
• określa, jakiego sprzętu można użyć do danej obserwacji
• przedstawia etapy obserwacji i doświadczenia
• dokumentuje wyniki doświadczenia i obserwacji
• przedstawia budowę mikroskopu
• poprawnie posługuje się mikroskopem

Uczeń, który otrzymuje ocenę dostateczną:

•  określa cechy żywych organizmów
•  poprawnie używa nazw podstawowych działów biologii
•  planuje prostą obserwację i doświadczenie
•  formułuje problem badawczy i hipotezę
•  przeprowadza samodzielnie zaplanowane doświadczenie i obserwację
•  wnioskuje na podstawie doświadczenia i obserwacji
•  wyjaśnia, jak się oblicza powiększenie mikroskopu
•  wykonuje preparat mikroskopowy
•  graficznie dokumentuje obserwacje

Uczeń, który otrzymuje ocenę dobrą:

•  poprawnie używa nazw podstawowych działów biologii
•  porównuje różnorodne organizmy
•  podaje przykłady zastosowania w życiu wiedzy biologicznej
•  tłumaczy wartość doświadczeń i obserwacji jako bezpośredniego sposobu zdobywania wiedzy
•  określa funkcje części mikroskopu optycznego
•  samodzielnie przeprowadza obserwacje mikroskopowe

Uczeń, który otrzymuje ocenę bardzo dobrą:

• przejawia gotowość poszerzania wiedzy biologicznej
• wykazuje konieczność przeprowadzania próby kontrolnej
• porównuje mikroskop świetlny ze skaningowym mikroskopem elektronowym
• oblicza rzeczywistą wielkość obiektu w jednostkach miary

 

Dział II. JEDNOŚĆ ORGANIZMÓW

Uczeń, który otrzymuje ocenę dopuszczającą:

• wyjaśnia znaczenie komórek dla organizmów
• sprawnie posługuje się mikroskopem
• wyróżnia elementy budowy komórki zwierzęcej, roślinnej i bakteryjnej
• rozpoznaje elementy budowy komórek na rysunkach i schematach
• podaje przykłady tkanek zwierzęcych
• określa lokalizację tkanek zwierzęcych w organizmach
• wyjaśnia zależność między komórką, tkanką, narządem i układem
• przedstawia różnorodność odżywiania się organizmów
• podaje przykłady organizmów odżywiających się różnymi sposobami
• określa substraty i produkty fotosyntezy
• dokumentuje wyniki doświadczenia
• dostrzega różnicę między oddychaniem a wymianą gazową
• podaje przykłady wykorzystania energii przez organizm
• wyróżnia oddychanie tlenowe i beztlenowe
• przedstawia narządy wymiany gazowej różnych organizmów
• wymienia sposoby rozmnażania się organizmów
• przedstawia różnice między rozmnażaniem płciowym i bezpłciowym
• wymienia przykłady organizmów o rozwoju prostym i złożonym
• definiuje pojęcia zapłodnienie i zygota

 

Uczeń, który otrzymuje ocenę dostateczną:

• podaje przykłady różnych komórek zwierzęcych i ludzkich
• porównuje budowę komórek roślinnych, zwierzęcych i bakteryjnych
• wykonuje preparat ze świeżego materiału roślinnego
• wykazuje złożoność budowy organizmów
• określa funkcje tkanek zwierzęcych
• wyjaśnia sposoby trawienia pokarmu przez organizmy cudzożywne
• planuje doświadczenia wykazujące wpływ warunków zewnętrznych na przebieg fotosyntezy
• przeprowadza samodzielnie zaplanowane doświadczenie
• wyjaśnia proces oddychania
• planuje doświadczenia wykrywające produkty oddychania roślin
• przeprowadza samodzielnie zaplanowane doświadczenia
• wymienia różnice między rozwojem prostym a złożonym

 

Uczeń, który otrzymuje ocenę dobrą:

• przedstawia funkcje poszczególnych składników komórki zwierzęcej
• wskazuje cechy pozwalające na rozróżnienie komórek: zwierzęcej, roślinnej, bakteryjnej
• przedstawia funkcje poszczególnych składników komórek roślinnych i bakteryjnych
• wykazuje różnorodność tkanek budujących dany narząd
• podaje znaczenie próby kontrolnej w doświadczeniach
• wyciąga wnioski z wyników doświadczeń
• dostrzega rolę chlorofilu
• określa warunki przebiegu fotosyntezy
• określa warunki oddychania tlenowego, jego substraty i produkty
• określa warunki przebiegu procesu fermentacji oraz jego substraty i produkty
• wymienia przykłady wykorzystania fermentacji przez człowieka
• wyróżnia typy rozmnażania bezpłciowego
• wymienia korzyści z rozmnażania płciowego
• wymienia przykłady organizmów obupłciowych i rozdzielnopłciowych
• wykazuje związek między środowiskiem życia a rodzajem zapłodnienia

Uczeń, który otrzymuje ocenę bardzo dobrą:

• wykazuje zależność między budową komórki zwierzęcej a jej funkcją
• dostrzega zależność między budową komórek roślinnych i bakteryjnych a ich funkcjami
• uzasadnia konieczność współdziałania narządów i układów narządów
• wyjaśnia trawienie pozakomórkowe
• wykazuje znaczenie fotosyntezy dla istnienia życia na Ziemi
• interpretuje wyniki doświadczeń
• porównuje substraty i produkty oddychania tlenowego i beztlenowego
• dowodzi znaczenia rozmnażania dla gatunku a nie dla pojedynczego osobnika

Dział III. RÓŻNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW

III.1 Klasyfikacja organizmów

Uczeń, który otrzymuje ocenę dopuszczającą:

• przedstawia kryteria klasyfikacji organizmów
• posługuje się słownikiem i encyklopedią
• wykazuje, że podstawową jednostką klasyfikacji jest gatunek
• posługuje się prostym, dwudzielnym kluczem do oznaczania gatunku

Uczeń, który otrzymuje ocenę dostateczną:

• definiuje pojęcie klasyfikacja
• konstruuje dwudzielny klucz do oznaczania kilku organizmów
• wyjaśnia dwuczłonowe nazewnictwo gatunków
• wymienia w kolejności jednostki systematyczne
• przedstawia pięć królestw organizmów

Uczeń, który otrzymuje ocenę dobrą:

• uzasadnia potrzebę klasyfikacji
• posługuje się kluczami do oznaczania różnych grup organizmów
• wyjaśnia zależność między pozycją systematyczną a stopniem pokrewieństwa między organizmami
• określa, co to jest gatunek
• wyjaśnia pojęcieukład hierarchiczny

Uczeń, który otrzymuje ocenę bardzo dobrą:

• podaje różnorodność sposobów klasyfikacji
• uzasadnia stosowanie języka łacińskiego w systematyce organizmów

III.2. Królestwa: bakterii, protestów, grzybów

Uczeń, który otrzymuje ocenę dopuszczającą:

• przedstawia budowę komórki bakteryjnej
• wymienia czynności życiowe bakterii
• podaje przykłady chorób wirusowych i bakteryjnych
• uzasadnia potrzebę przestrzegania higieny
• określa środowisko życia protistów
• podaje przykłady jednokomórkowych protistów samożywnych i cudzożywnych
• opisuje budowę wybranych jednokomórkowych protistów
• przedstawia różnorodność protistów
• wymienia cechy wspólne dla wszystkich grzybów
• wymienia przedstawicieli grzybów świadczące o różnorodności królestwa grzybów
• rozpoznaje podstawowe gatunki grzybów jadalnych i trujących
• wymienia zasady postępowania w razie zatrucia grzybami
• wyjaśnia, dlaczego porosty są organizmami pionierskimi

Uczeń, który otrzymuje ocenę dostateczną:

• wymienia przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia bakterii
• uzasadnia, że wirusy nie są organizmami
• przedstawia podstawowe czynności życiowe protistów
• określa pozytywne i negatywne znaczenie protistów w przyrodzie i życiu człowieka
• przeprowadza obserwacje mikroskopowe i makroskopowe protistów
• graficznie przedstawia wyniki obserwacji
• określa sposoby odżywiania się grzybów
• wyjaśnia budowę porostu jako organizmu symbiotycznego
• przedstawia znaczenie grzybów

Uczeń, który otrzymuje ocenę dobrą:

• określa czynności życiowe bakterii
• dowodzi wszechobecność bakterii w przyrodzie
• porównuje wirusy z komórkami organizmów
• podaje znaczenie czynności życiowych protistów dla funkcjonowania organizmów
• uzasadnia przynależność różnorodnych organizmów do królestwa protistów
• określa rolę porostów w przyrodzie

Uczeń, który otrzymuje ocenę bardzo dobrą:

• rozpoznaje wirusy zwierzęce, roślinne i bakteryjne
• wykazuje związek budowy protistów ze środowiskiem życia
• wykazuje podobieństwa i różnice między organizmami zaliczanymi do królestwa protestów
• określa rolę porostów jako bioindykatorów czystości powietrza

 

III.3. Królestwo zwierząt

Uczeń, który otrzymuje ocenę dopuszczającą:

• wymienia wspólne cechy zwierząt
• określa środowisko życia parzydełkowców
• wykazuje na przykładach różnorodność środowisk i trybu życia płazińców i nicieni
• wymienia sposoby zapobiegania zakażeniom pasożytami
• wymienia przedstawicieli pierścienic
• określa środowiska życia pierścienic
• wymienia przedstawicieli mięczaków
• określa środowiska i tryb życia mięczaków
• wymienia charakterystyczne cechy wszystkich stawonogów
• wykazuje różnorodność stawonogów
• wymienia środowiska życia skorupiaków i pajęczaków
• wykazuje różnorodność owadów w przyrodzie
• określa wspólne cechy zwierząt należących do owadów
• wyróżnia cechy owadów będące przystosowaniem do życia na lądzie
• wymienia charakterystyczne cechy kręgowców
• przedstawia przystosowania ryb do życia w wodzie
• wyjaśnia pojęcia związane z rozmnażaniem ryb
• porównuje warunki życia w środowisku wodnym i lądowym
• identyfikuje przedstawiciela płazów na podstawie charakterystycznych cech tej grupy zwierząt
• wymienia przystosowania żaby do życia w środowisku wodnym i lądowym
• określa środowisko występowania gadów
• identyfikuje przedstawiciela gadów na podstawie charakterystycznych cech tej grupy zwierząt
• wykazuje przystosowania ptaka do lotu
• opisuje budowę jaja ptaka
• charakteryzuje przystosowania wybranych ptaków do życia w różnych środowiskach
• wyjaśnia pojęcie stałocieplność
• prezentuje różnorodność ssaków
• wyróżnia charakterystyczne cechy ssaków

Uczeń, który otrzymuje ocenę dostateczną:

• charakteryzuje budowę i czynności życiowe parzydełkowców
• korzysta z różnych źródeł wiedzy
• określa sposoby zakażenia się pasożytami
• wymienia cechy przystosowujące tasiemca do pasożytnictwa
• wyjaśnia pojęcia: żywiciel pośredni, żywiciel ostateczny
• opisuje budowę zewnętrzną dżdżownicy
• uzasadnia pozytywną rolę dżdżownic w przyrodzie,
  w gospodarstwie człowieka
• wskazuje cechy odróżniające przedstawicieli mięczaków
• rozpoznaje ślimaki, małże i głowonogi
• wymienia główne różnice między gromadami stawonogów
• wyjaśnia rolę stawonogów w przyrodzie i życiu człowieka
• przedstawia różnorodność cech owadów i ich znaczenie w przystosowaniu się do środowiska życia
• opisuje rodzaje rozwoju złożonego owadów
• przedstawia znaczenie owadów w przyrodzie i życiu człowieka
• dostrzega przyczyny zagrożenia różnorodności gatunkowej ryb
• wymienia formy ochrony ryb
• wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do płazów
• przedstawia różnorodność płazów i ich znaczenie
• przedstawia różnorodność gadów
• uzasadnia, że gady są zwierzętami typowo lądowymi
• wymienia przykłady gatunków gadów chronionych w Polsce ich znaczenie oraz przyczyny zagrożenia wyginięciem
• wymienia przykłady gniazdowników i zagniazdowników
• podaje przykłady gatunków ptaków chronionych w Polsce, ich znaczenie oraz przyczyny zagrożenia wyginięciem
• wyjaśnia znaczenie stałocieplności w zasiedlaniu różnorodnych środowisk przez ssaki
• podaje przykłady gatunków ssaków chronionych w Polsce i przyczyny zagrożenia ich życia
• przedstawia znaczenie ssaków

Uczeń, który otrzymuje ocenę dobrą:

• uzasadnia przynależność różnorodnych zwierząt do typu parzydełkowców
• porównuje polipa i meduzę
• uzasadnia rolę przystosowania się pasożytów do środowiska pod względem wybranych cech
• przedstawia cykl rozwojowy tasiemca
• porównuje budowę wewnętrzną płazińców i nicieni
• opisuje budowę wewnętrzną pierścienic
• wykazuje różnorodność pierścienic ze względu na środowisko i tryb życia
• wskazuje związek między budową a trybem życia mięczaków
• porównuje budowę ślimaka, małża i głowonoga
• uzasadnia przynależność różnorodnych zwierząt do typu stawonogi
• wskazuje zależność między budową owadów a możliwością zasiedlania różnych środowisk i przystosowania się do życia w tych środowiskach
• dowodzi, że zróżnicowanie kształtów ryb jest przystosowaniem do trybu życia
• uzasadnia konieczność ochrony gatunkowej ryb
• uzasadnia konieczność ochrony płazów
• uzasadnia znaczenie charakterystycznych cech płazów w przystosowaniu się do środowiska życia
• uzasadnia znaczenie charakterystycznych cech gadów w przystosowaniu się do środowiska życia
• wyjaśnia pojęcie owodniowce
• wyjaśnia znaczenie stałocieplności w zasiedlaniu różnorodnych środowisk przez ptaki
• charakteryzuje budowę wewnętrzną ptaka
• określa rolę różnych rodzajów piór
• wykazuje zależność między budową dzioba a rodzajem pokarmu ptaka
• uzasadnia potrzebę ochrony ptaków
• podaje przykłady różnego rodzaju uzębienia ssaków
• analizuje związek budowy kończyn wybranych ssaków z ich trybem życia
• określa znaczenie różnych rodzajów gruczołów skórnych

Uczeń, który otrzymuje ocenę bardzo dobrą:

• omawia powstawanie rafy koralowej
• dowodzi większego zagrożenia żywiciela pośredniego na przykładzie włośnia spiralnego
• porównuje cykl rozwojowy pasożytniczego płazińca i nicienia
• charakteryzuje osiągnięcia ewolucyjne pierścienic
• konstruuje dwudzielny klucz do oznaczania gatunków
• ocenia wpływ stawonogów na życie na Ziemi
• wymienia przykłady modyfikacji odnóży i aparatów gębowych u różnych owadów
• porównuje budowę bezkręgowców i kręgowców
• porównuje ryby kostne i chrzęstne
• wykazuje osiągnięcia ewolucyjne gadów w porównaniu z płazami
• wyjaśnia na czym polega podwójna wymiana gazowa u ptaków
• wykazuje rolę łożyska w rozwoju ssaków
• wymienia przykłady modyfikacji kończyn ssaków wynikających ze sposobu poruszania się